معرفی قطعات موتور خودرو و کاربرد آنها (3)
شاتون
این قطعه اهرمی شکل، موظف به برقراری اتصال میل‌لنگ و پیستون و تبدیل حرکت خطی پیستون به حرکت چرخشی میل‌لنگ است. یاتاقان میل‌لنگ بین این دو قرار دارد و مانع ایجاد اصطکاک بین آنها می‌شود. در صورت سایش میل‌لنگ و شاتون روی هم خودرو یاتاقان می‌زند. متریال این قطعه از جنس فولاد آلیاژی یا فولاد سخت است تا مقاومت لازم را در برابر ضربه‌های احتراقی پیستون داشته باشد. شاتون دارای دو سر با اندازه‌های متفاوت و یک ساقه که این دو سر را به هم وصل می‌کند است. سر بزرگ شاتون به میل لنگ و سر کوچکش به پیستون متصل می‌شود. اجزای اصلی شاتون عبارتند از؛
- گژن‌پین یا انگشتی (میله‌ای تو خالی برای اتصال شاتون به پیستون)
- پیچ و مهره‌های اتصال
- بوش شاتون
- یاتاقان یا بلبرینگ شاتون
- واشر شاتون
تسمه تایم
این قطعه حیاتی زمانبندی حرکت سوپاپها را کنترل می‌کند و گاهی با چرخ دنده یا زنجیرتایم جایگزین می‌شود. تسمه تایم که از جنس لاستیک و دندانه دار طراحی شده به میل‌لنگ و میل بادامک متصل است و این دو را همزمان با هم حرکت می‌دهد. تسمه تایم همچنین پمپ آب و پمپ روغن را نیز به حرکت در می‌آورد.
فنر سوپاپ
این قطعه به ثبات سوپاپ در جای خود کمک می‌کند. در واقع در صورتی که سطح مقطع سوپاپ در جای خود محکم نباشد احتمال نشت مایعات در زمان احتراق یا تراکم بالا می‌رود. این فنر با محکم کردن سوپاپ در جای خود احتمال این نشت را تا حد امکان از بین می‌برد.
رینگ پیستون
این رینگ که به تعداد پیستون‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، حلقه‌های چدنی بسیار مقاومی در برابر حرارت، اما با قابلیت انعطاف‌پذیری هستند که عمل عایق‌بندی پیستون‌ها را هنگام حرکت درون سیلندرها انجام می‌دهند. رینگ پیستون روی پیستون قرار گرفته و اتصال آنها به وسیله بست‌هایی حلقه‌ای صورت می‌گیرد.
سوپاپ نیز از آلیاژ‌های مقاوم به گرما ساخته می‌شود. بدون روغن کار کردن سوپاپ موجب بالارفتن استهلاک آن می‌شود. زمانبندی حرکت سوپاپها توسط تسمه تایم و سپس میل‌بادامک (میل سوپاپ) انجام می‌شود.
پمپ روغن
تا اینجا متوجه اهمیت رسیدن روغن به قسمت‌های مختلف موتور ماشین برای جلوگیری از سایش و اصطکاک قطعات آن شده‌ایم. بنابراین وجود پمپ روغن که آن را به قسمت‌های مختلف برساند برای عملکرد بی‌اشکال و کاهش استهلاک خودرو بسیار الزامی است. پمپ روغن نیروی لازم برای کار را از میل‌لنگ تامین می‌کند. این نیرو توسط تسمه‌تایم یا زنجیر تایم به آن منتقل می‌شود. این پمپ در مدار روغن کاری که مسیری معین به سمت قطعات مختلف موتور ماشین است، روغن را به آنها می‌رساند. پمپ روغن درون کارتر قرار دارد.
سوپرشارژ
این قطعه که در واقع یک کمپرسور هوا است پیش‌تر و قبل از رواج استفاده از توربوشارژ برای بالاتر بردن توان خروجی موتور مورد استفاده قرار می‌گرفت. کمپرسور سوپرشارژ در مقابل سوپاپ هوا قرار می‌گرفت و چگالی هوای ورودی به درون محفظه احتراق را افزایش می‌داد و به این ترتیب احتراق را بهتر و توان خروجی را افزایش می‌داد. تفاوت سوپرشارژ و توربوشارژ استفاده سوپرشارژ از نیروی موتور برای انجام وظیفه خود بود. این مساله خود موجب تضعیف موتور می‌شد.
موتور استارت
استارت خود موتوری الکتریکی است که موتور خودرو به وسیله آن شروع به کار می‌کند. استارت که در بخش انتهایی موتور خودرو سوار می‌شود، شروع به کار موتور را با درگیر کردن چرخ‌دنده خود و چرخ‌دنده‌های روی فلایویل فعال می‌کند. این موتور الکتریکی قدرتمند از قطعات زیر تشکیل شده است.
∗ آرمیچر
- زغال
- بالشتک
- دنده استارت
- اتوماتیک استارت
حتما بخوانید: آشنایی با سیستم برق خودرو و اجزای آن
سوپاپ پی‌سی‌وی
پیستون‌های متحرک همانطور که در بالای خود باعث تغییر حجم می‌شود، در پایین خود که کارتر وجود دارد نیز باعث تغییر حجم هوا می‌شوند. سوپاپ پی‌سی‌وی کار تهویه کارتر(کارتل) را انجام می‌دهند یا در حقیقت شیر کنترل تهویه کارتر هستند. تغییر حجم صورت گرفته به وسیله حرکت پیستون در بخش کارتر باعث ایجاد ضرباتی منظم می‌شود که سوپاپ پی‌سی‌وی که یک نوع سوپاپ یک‌طرفه است با خارج کردن این هوای فشرده شده، جلوی این ضربات را می‌گیرد. البته تهویه کارتر به وسیله این سوپاپها علاوه بر دفع این ضربات، باعث خنک شدن موتور ماشین، خروج گازهای نشتی از رینگ‌های پیستون به پایین آن و همچنین خروج بخارات روغن می‌شود.
